|
|
|
ESKİ ÇERKES TARIM TAKVİMİ
Çerkeslerin tarım takvimi doğa olaylarını, iş dönemlerinin bölümlenmesini, halkın kültürünü ve yaşam biçimini yansıtmaktadır. Bu takvimin bazı bölümleri bugün de yaşamaktadır.
1. Ğethejonıuğ - İlkbaharda çift sürme zamanı
2. Melılhfeğu - Koyunların kuzulama zamanı
3. Jonğuaç - Çift sürme zamanı sonu
4. Mequwoğu - Ot biçme zamanı
5. Hahınığu - Arpa biçme zamanı
6. Het'ot'upşığu - Aygırları yılkıya bırakma zamanı
7. Bbedzewoğu - Sineklerin ısırma zamanı
8. Ts'ıjuğu - Öküz üvezi zamanı
9. Şışhewoğu - Atların kafa sallama zamanı
10. Hınığu - Orak-ekin biçme zamanı
11. Onığu - Harman zamanı
12. T'ıdzığu - Koçları sürüye katma zamanı
13. T'ıdzığuaç - Koç katma zamanı sonu
14. Qersebene etığu - Nadas kaldırma
15. Bjıhe jonığu - Küçük yaz
16. Gejıy - Ot getirme zamanı
17. Şek'oğu - Av zamanı
18. Tığeğaz - Güneş dönümü
ADİGE'CE MEVSİMLER
Ğathe - İlkbahar
Ğemaf - Yaz
Bjıha - Sonbahar
Ç'ımaf - Kış
ADİGE'CE AYLAR
Şılemaz - Ocak
Mazay - Şubat
Ğethape - Mart
Mellifeğu - Nisan
Jönığuac - Mayıs
Mekuoğu - Haziran
Bedzeğu - Temmuz
Şışhe'nu - Ağustos
Onığue - Eylül
Çepıoğu - Ekim
Şegoğu - Kasım
Tığeğaze - Aralık
ADİGE'CE GÜNLER
Blıpe - Pazartesi
Ğubc - Salı
Bereskejiy - Çarşamba
Mefeku - Perşembe
Bereskeşho - Cuma
Mefezaku - Cumartesi
Thaumaf - Pazar
ADİGE'CE RENKLER
Yalij - Ela
Fıjı - Beyaz
Pl'ıjı - Kırmızı
Şhunt'e - Mavi
Thol'ı - Pembe
Gojı - Sarı
Şuıtse - Siyah
Vutsışöe - Yeşil
Yejaşö - Gri
ADİGE'CE SÖZLÜK
| Acı - Dıcı |
| Açlık - Neç |
| Ağaç - Çığı |
| Ağaçkakan - Phev'u |
| Ağır - Vonyoğu |
| Ağız - Je |
| Ağlamak - Ğın |
| Ağlaşmak - Zeteğen |
| Ağrı - Vuzı |
| Ahiret - Ahrat |
| Aile - Vunağue |
| Akağaç - Psey |
| Akran - Zeleğu |
| Akşam - Pçha |
| Alçak - L'hançe |
| Alfabe - Thıbze |
| Alın - Nade |
| Alışmak - Yesen |
| Allah - Tha |
| Almak - Şıten |
| Alt - Ç'eğı |
| Altın - Dıse |
| Amca - Tateş |
| Anahtar - Unçıbze |
| Anlamak - Gurıon |
| Anne - Nane |
| Aptal - Ule |
| Araba - Ku |
| Arı - Bıje |
| Arka - Ç'ıbı |
| Armut - Kujı |
| Aslan - Aslan |
| Asmak - Pıl'en |
| Aşağı - Yıhe |
| Aşırmak - Tığon |
| At - Şı |
| At arabası - Şıkuı |
| Ata binmek - Şı tesın |
| Ateş - Maş'ö |
| Ateş etmek - Vuen |
| Atkı - Pşedelh |
| Atlamak - Yıpçen |
| Avlu kapısı - Kalapçe |
| Avuç - Agu |
| Ayak - L'ako |
| Ayakkabı - Çök'e |
| Aydınlık - Nefine |
| Aygır - Hago |
| Ayı - Mışe |
| Ayna - Ğunce |
| Az - Maçe |
| Azıcık - Maçeded |
| Azık - Deş'kın |
| Azrail - Pseheh |
| Baba - Tate |
| Bacak - Lekonc'e |
| Bağırmak - Kuvoen |
| Bağırsak - Ç'etiy |
| Bağlamak - Yephın |
| Bahçe - Hate |
| Bakmak - Yepl'ın |
| Bal - Şövı |
| Balık - Psejye |
| Balta - Voşı |
| Basmak - Tevuçön |
| Baş - Şha |
| Başak - Kotsışha |
| Başlamak - Yeğejen |
| Başörtüsü - Şhateho |
| Başparmak - Ahombeşha |
| Bataklık - Temen |
| Baykuş - Kukumav |
| Beddua etmek - Yebğın |
| Beğenmek - Gurihen |
| Beklemek - Yejen |
| Ben - Serı |
| Beyin - Şhak'uts |
| Beyinsiz - Şhanıkue |
| Bıçak - Şejye |
| Bıkmak - Yezeşın |
| Bırakmak - Vut'ıpşın |
| Bıyık - Paç'e |
| Biber - Şıbjiy |
| Bilek-ayak - L'apşe |
| Bilek-el - Apşe |
| Bilmek - Şı'en |
| Binmek - Tetıshan |
| Birisi - Zıgorer |
| Bit - Tse |
| Bitki - Çır |
| Biz - Terı |
| Boğmak - Thalen |
| Boy - I'eğağe |
| Boyamak - Ğelen |
| Boyun - Pşe |
| Böbrek - Jejiy |
| Böcek - Hace koce |
| Böğür - Bığe |
| Böğürtlen - Katsmargo |
| Bu - Mır |
| Bu şekilde - Moşteuv |
| Bu taraf - Mıç'e |
| Buğday - Kotsı |
| Bulanık - Şörk |
| Bulmak - Ğotın |
| Bunak - Şharuğ |
| Bunlar - Mıher |
| Bura - Mıdeyir |
| Burun - P'e |
| Buzağı - Şıg'e |
| Büyük - Yinı |
| Büyümek - Yinıhun |
| Cami - Meşıd |
| Cani - Vuc'ago |
| Cehennem - Cahanam |
| Cennet - Jenet |
| Cesur - I'ıhuj |
| Ceviz - Deşko |
| Cimri - Neyipsiy |
| Civciv - Çetiyye |
| Cömert - Tuacel |
| Çakal - Beceş |
| Çalılık - İhand |
| Çam - Vostığay |
| Çapa - Şuane |
| Çay - Şay |
| Çekiç - Vuate |
| Çekirge - P'çav |
| Çene - Japk |
| Çiçek - Keğağe |
| Çimen - Vuts |
| Çivi - Ğuçın |
| Çocuk - Sabiy |
| Çok - Be |
| Çorba - Sıtırıps |
| Çörek - Haluğvone |
| Çuval - Dzıvue |
| Çürük - Şuğe |
| Dal - Kutame |
| Dalak - Çe |
| Damar - L'ınfe |
| Damat - Mal'kho |
| Dana - Çemıç'e |
| Dar - Zeju |
| Darı - Fıgu |
| Davul - Şontırıf |
| Dayak atma - Vutının |
| Dayı - Aneş |
| Dede - Tatej |
| Deli - Şhanıko |
| Delikanlı - Nıbjıce |
| Delmek - Ğonın |
| Deri - Şöe |
| Derin - Kuvı |
| Deve - Mahtşa |
| Devrilmek - Kıtegoreyen |
| Diken - Pane |
| Dikkatli olmak - Fesakın |
| Dil - Bzegu |
| Dilenci - Hedzago |
| Dilimlemek - Bızın |
| Dinlenmek - Yedeuın |
| Dirsek - Anteğu |
| Diş - Tse |
| Diz - L'ekonce |
| Dizkapağı - Hamdır |
| Doğru - Zanc'e |
| Dokunmak - Nesın |
| Domates - Tomate |
| Domuz - Ko |
| Donmak - Şıtın |
| Dökmek - Yigutın |
| Dökülmek - Yitekun |
| Dönmek - Ğezen |
| Dudak - Upş'e |
| Durmak - Kevuçün |
| Dut - Markoçıh |
| Dünür - Blağe |
| Düşmek - Tefen |
| Düşünmek - Gupşısen |
| Düşürtmek - Yet'ırgun |
| Eğik - Vufağe |
| Eğitmek - Ğesen |
| Eğri - Ontağe |
| Ekmek - Haluvğ |
| El - E |
| Elek - Şıbz |
| Elma - Mıarise |
| Elti - Zenıseğu |
| En - Şömbğoğe |
| Enik - Hapani |
| Enişte - Mal'ho |
| Ense - Pşedak |
| Erik - Kıptse |
| Erkek çocuk - Ç'ale |
| Erkek kardeş - Şı |
| Esnemek - Jezeçeçın |
| Eş - Şhağuse |
| Eşek - Şıdı |
| Et - Lı |
| Etsuyu - Leps |
| Fare - Tsığo |
| Fasülye - Cenç |
| Feryat etmek - Kuvoçıyin |
| Fırın - Haku |
| Gaz lambası - Vostığe |
| Geçmek - Teç'ın |
| Gelin - Nıse |
| Gemi - Koha |
| Geniş - Buhu |
| Geveze - Guşıariy |
| Gevşek - Lanle |
| Geyik - Blane |
| Gırtlak - Tıkıne |
| Giyinmek - Zıfepen |
| Göbek - Nıbe |
| Göndermek - Yeğehın |
| Görüşmek - Zereleğun |
| Götürmek - Hın |
| Göz - Ne |
| Göz kapağı - Nap'e |
| Gözlük - Neğunce |
| Gözyaşı - Neps |
| Gülmek - Guş'on |
| Günah - Psegod |
| Güve - Hun |
| Güvercin - Tharko |
| Hafta - Thamafe |
| Hamur - Thaçü |
| Hangi - Tarı |
| Hangisi - Tatrer |
| Hanım(eş) - Guaşe |
| Hantal - Jaje |
| Havlu - Nıaplec |
| Hayvan - Blım |
| Hırsız - Tırğago |
| Hindi - Thaçet |
| Hoca - Yefendi |
| Horoz - Atak'e |
| Ibrik - Kubığan |
| Isırgan otu - Tsekal |
| Isırmak - Yetsekan |
| Islanmak - Vutsının |
| Işıtmak - Ğenefın |
| İç - Gots'ı |
| İçki - Fade |
| İğne - Maste |
| İlik - Kuts'ı |
| İliklemek - Ğeupçepçen |
| İmrenmek - Yehopsen |
| İnce - Psiğo |
| İnek - Çemı |
| İnsan - Tsıfı |
| İplik - Udane |
| İyi - Doğu |
| Kaban - Cedıgu |
| Kaburga - Tsağe |
| Kaç defa - Thapşıre |
| Kaç kişi - Nebğıre Thapş |
| Kaç tane - Thapş |
| Kaça - Sıt fediyz |
| Kaçamak - P'aste |
| Kadın - Şuzı |
| Kafatası - Şhakupşh |
| Kağnı - Çü'kuı |
| Kahvaltı - Pıçedişheğu |
| Kaldırmak - Atın |
| Kalın - Uju |
| Kalp - Gu |
| Kapatmak - Ğepıten |
| Kapı - Pı'çe |
| Kaplan - K'aplan |
| Kaplumbağa - Hadepçemıu |
| Karaciğer - Ş'u |
| Karga - Kole |
| Karın - Nıbe |
| Karınca - Hazegu |
| Karışmak - Hegohın |
| Karıştırmak - Zeheğegohın |
| Karpuz - Hırbız |
| Kartal - Bığej |
| Kaşık - Cemışk |
| Kaşımak - Yet'ehun |
| Kaval - Sırıne |
| Kavga etmek - Zezevon |
| Kaybetmek - Ğegodın |
| Kaymak - Şate |
| Kaynana - Guaşe |
| Kaynata - Pşı |
| Kazan - Leğup |
| Kazmak - Khet'ın |
| Keçi - Pçenı |
| Kedi - Çetıuv |
| Keklik - Mezçet |
| Kelebek - Kanğep'ıy |
| Kemer - Bığırıph |
| Kemik - Kupşha |
| Kepçe - Belağe |
| Kertenkele - Hamplıj |
| Keskin - Çanı |
| Kesmek - Pıvupçın |
| Kıl - Ts'ı |
| Kırlangıç - P'tsaşho |
| Kırmak - Kuten |
| Kısa - Ç'ak'o |
| Kız çocuk - Pşaşe |
| Kız kardeş - Şıp'hu |
| Kızak - Ajj |
| Kızdırmak - Ğegubjın |
| Kızılcık - Saye |
| Kızlar - Pşaşeher |
| Kızmak - Gubjın |
| Kibrit - Sırnik |
| Kim - Het |
| Kimdi - Hetığ |
| Kimindi - Hetiyiyağ |
| Kiminki - Hetyiyşua |
| Kirli - Şüeyı |
| Kirpi - Pıj |
| Kirpik - Naptse |
| Koç - T'ı |
| Koklamak - Yepemın |
| Kokmak - Mevıpun |
| Kolaylaşmak - Ğepsınçen |
| Koltuk altı - Blıgu |
| Konuşmak - Zedeguşen |
| Korkmak - Şınen |
| Korkutmak - Ğeşınen |
| Koşmak - Ç'en |
| Kovan - Bjemate |
| Koymak - Yilhan |
| Koyun - Melı |
| Koyun sütü - Melışe |
| Kök - Lap'se |
| Köpek - Ha |
| Köstebek - Çınebiyneşü |
| Kötü - Deyı |
| Kulak - Thagume |
| Kurban - Kurmen |
| Kurt - Tığuj |
| Kurulanmak - Zığeğuşın |
| Kurumak - Ğuşın |
| Kusmak - Kejın |
| Kuş - Bızıv |
| Kuzu - Şıne |
| Kuzular - Şıneher |
| Küçük kardeş - nehıc'e |
| Kül tablası - Yığetekualh |
| Küp - Koşın |
| Küpe - Thag'umalh |
| Kürek - Hantse |
| Lahana - Kabaske |
| Lamba - Vostığe |
| Lezzet - Aş'üğe |
| Lokma - Şelame |
| Makas - Lenıste |
| Manda - Psıçü |
| Mantar - Hau |
| Masa - Ane |
| Maşa - Ade |
| Melek - Melaıçe |
| Meme - Bıdtsı |
| Merdiven - Deg'oyape |
| Meşe - Çıgay |
| Mısır - Natıf |
| Misafir - Haç'e |
| Nasıl - Taşteu |
| Ne - Sıd |
| Ne kadar - Sıdfediyiz |
| Ne zaman - Siduğe |
| Nere - Tıde |
| Nerede - Tıdeşı |
| Neşelenmek - Çefin |
| Neyin nesi - Sıdşüa |
| Niçin - Sıda |
| Nine - Nınej |
| O - Arı |
| O taraf - Adiç'e |
| Ocak - Ğub'çe |
| Oğlak - Çıtsı |
| Oğul - Kue |
| Oklava - Thaçüfı |
| Okşamak - Aşıfen |
| Okumak - Yecen |
| Okutmak - Yeğecen |
| Olta - Jelıy |
| Omuz - Tame |
| Onlar - Aher |
| Ora - Adeyir |
| Orta - Guzegu |
| Oruç - Neçı |
| Ot - Vutsı |
| Oturmak - T'ısın |
| Oturtmak - Ğet'ısın |
| Oyuncak - Cegual'e |
| Öldürmek - Ğel'en |
| Ön - Yipe |
| Öpmek - Yebevun |
| Ördek - Psıçer |
| Örnek almak - Tehın |
| Örtmek - Tehon |
| Örümcek - Bee |
| Övünmek - Zığel'epen |
| Pahalı - L'ap'e |
| Para - Ahşe |
| Parlak - Lıdı |
| Parmak-ayak - L'akombe |
| Pencere - Şhanığupç |
| Perde - Şhanığupçuho |
| Permek-el - A'hombe |
| Peynir - Kuaye |
| Peynir suyu - Kuayepsi |
| Pipo - Lule |
| Pire - Bjdze |
| Pirinç - Pınc |
| Pişman olmak - Ç'eğojın |
| Pişmek - Jen |
| Porsuk - Çık'u |
| Puhu kuşu - Jıntıv |
| Püskürtmek - Teğetsren |
| Raf - Mec'ay |
| Rahat - Gupsef |
| Saç - Şhatsı |
| Saçılmak - Tetekon |
| Saçmak - Yetekohan |
| Sağ - Jebğu |
| Sağır - Degu |
| Sağmak - K'eşın |
| Sahur - Saraş |
| Sakal - Jaç'e |
| Saklanmak - Zeğebıl'ın |
| Saksağan - Kanc |
| Salatalık - Neşebeug |
| Salıncak - Herine |
| Sallanmak - Zığesısın |
| Salyangoz - Tsırğ |
| Saman - Voarze |
| Sandalye - Phent'eg |
| Sarılmak - Apl'yeşecın |
| Sarımsak - Bıjınıf |
| Sarışın - Sırıf |
| Sarmak - Yeşeçın |
| Satmak - Yeşen |
| Savaşmak - Zevuen |
| Saygı - Şhacafe |
| Seçmek - Hehın |
| Sen - Vorı |
| Sepet - Mate |
| Serçe - Pheşhaçebzıv |
| Serçe parmak - A'hombetsıgu |
| Serin - Çıatağe |
| Sert - Pıhaşe |
| Sevap - Pseape |
| Sevinmek - Guş'uen |
| Seyretmek - Yepl'ın |
| Sıcak - Fabe |
| Sığır - Bılım |
| Sıkı - Pıte |
| Sıkıcı - Vuzğepen |
| Sırt - Thıtse |
| Sıvamak - Ç'eyen |
| Silkelemek - Vuthıpçın |
| Sinek - Badze |
| Sinirlenmek - Gubjın |
| Sivrisinek - Arğoy |
| Siz - Sörı |
| Soba - Haku |
| Sofra - Aane |
| Soğan - Bıjın |
| Soğuk - Ç'ıa |
| Sol - Semegu |
| Solucan - Marko |
| Son - Vuhıpe |
| Sopa - Beşş |
| Soyisim - L'ek'uatse |
| Soymak - Vukobzın |
| Soyunmak - Zıt'eçın |
| Söğüt - Ptsel'ı |
| Sökülmek - T'epın |
| Söndürmek - Ğeg'osen |
| Söylemek - Uen |
| Su - Psı |
| Susamak - Psıfal'e |
| Sümük - Peşın |
| Süpürge - Phençıphe |
| Süpürmek - Phenç'ın |
| Süt - Şe |
| Süzmek - Zın |
| Şahin - Bğaşho |
| Şeftali - Kıtse |
| Şeker - Şevşuğu |
| Şımarmak - Sıç'eyen |
| Şişe - Beşreb |
| Şişman - Pışerı |
| Şu - Morı |
| Şu taraf - Modiç'e |
| Şunlar - Moher |
| Şura - Modeyir |
| Tabak - Lağe |
| Tarak - Maje |
| Taramak - Jın |
| Taş - Mıjö |
| Tatlı - Aş'ü |
| Tavşan - Thagumeçeh |
| Tavuk - Çetı |
| Tavuk çorbası - Çetıpsı |
| Tavuk eti - Çetıl |
| Temiz - Kabze |
| Ter - Pçant'e |
| Tereyağ - Tuhu |
| Tesbih - Nemazşığe |
| Testere - Phehı |
| Tırnak-ayak - L'ebjane |
| Tırnak-el - Abjane |
| Tırpan - Şemec |
| Tok - Nıbeyiz |
| Topaç - Çıne |
| Toplamak - Ğoyın |
| Toplantı - Zehes |
| Tutmak - Vubıtın |
| Tuz - Şığu |
| Tuzlu - Şıvuğe |
| Tuzsuz - Mışıvu |
| Tüy - Tsı |
| Ucuz - Pıvut |
| Uç - ts'p'e |
| Un - Hacığe |
| Unutkan - Şuğupşag'u |
| Uyuklamak - Heşıç'ıyen |
| Uzak - Çıje |
| Uzun - Ç'ehı |
| Ürkütmek - Ğeşten |
| Üst - Çı'u |
| Üzüm - Sane |
| Vurmak - Yevon |
| Yağ - Dağe |
| Yakın - Blağe |
| Yaklaşmak - Yegol'en |
| Yakmak - Ğestın |
| Yalamak - Yebzeyn |
| Yalan söylemek - Bts'ı vusın |
| Yalınayak - I'amts'e |
| Yan - Nezı |
| Yanık - Sıtığe |
| Yanmak - Sıtın |
| Yapmak - Ş'ın |
| Yaralamak - Vuen |
| Yaramaz - Bızace |
| Yastık - Şhante |
| Yaşamak - Psevun |
| Yatak - P'e |
| Yatmak - Ğol'ın |
| Yazmak - Tıhın |
| Yemek - Deşhın |
| Yemek yapmak - Pşerıhın |
| Yemek yemek - Şıken |
| Yemin - Thaon |
| Yeni - Ç'e |
| Yere düşmek - Tefen |
| Yetersiz - Yimuk'e |
| Yetişmek - I'ıasın |
| Yıkamak - Ğıç'en |
| Yıkanmak - Zığepsk'ın |
| Yırtmak - Zeethın |
| Yoğurt - Şıhıvu |
| Yolculuk etmek - Zeg'on |
| Yolmak - Vuçünthen |
| Yorgan - Çıh'an |
| Yumurta - Çenç'e |
| Yumuşak - Şab'e |
| Yuvarlak - Huraye |
| Yüksek - I'ağe |
| Yün - Tsı |
| Yüz - Nap'e |
| Yüzük - Al'ın |
| Zayıf - Vodı |
| Zekat - Zeçat |
| Zincir - Pşehu |
| Zor - K'in |
| Zurna - Nakır |
(Not: Bu bilgileri gönderen kişi kaynağını belirtmemiştir. Eserin sahibi veya kaynağı bilenler bilgi verebilirlerse siteye eklemek istiyoruz.)
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Biga Cihadiye Köyü Kalkındırma Derneği
|
|
|
|
Sitedeki Aktif Kullanıcı Sayısı: 1 Toplam Ziyaretçi Sayısı: 360666
|
|
|
|
Neticaret® |
|
|
|
