|
ESKİ ÇERKES TARIM TAKVİMİ Çerkeslerin tarım takvimi doğa olaylarını, iş dönemlerinin bölümlenmesini, halkın kültürünü ve yaşam biçimini yansıtmaktadır. Bu takvimin bazı bölümleri bugün de yaşamaktadır.
1. Ğethejonıuğ - İlkbaharda çift sürme zamanı 2. Melılhfeğu - Koyunların kuzulama zamanı 3. Jonğuaç - Çift sürme zamanı sonu 4. Mequwoğu - Ot biçme zamanı 5. Hahınığu - Arpa biçme zamanı 6. Het'ot'upşığu - Aygırları yılkıya bırakma zamanı 7. Bbedzewoğu - Sineklerin ısırma zamanı 8. Ts'ıjuğu - Öküz üvezi zamanı 9. Şışhewoğu - Atların kafa sallama zamanı 10. Hınığu - Orak-ekin biçme zamanı 11. Onığu - Harman zamanı 12. T'ıdzığu - Koçları sürüye katma zamanı 13. T'ıdzığuaç - Koç katma zamanı sonu 14. Qersebene etığu - Nadas kaldırma 15. Bjıhe jonığu - Küçük yaz 16. Gejıy - Ot getirme zamanı 17. Şek'oğu - Av zamanı 18. Tığeğaz - Güneş dönümü
ADİGE'CE MEVSİMLER Ğathe - İlkbahar Ğemaf - Yaz Bjıha - Sonbahar Ç'ımaf - Kış
ADİGE'CE AYLAR Şılemaz - Ocak Mazay - Şubat Ğethape - Mart Mellifeğu - Nisan Jönığuac - Mayıs Mekuoğu - Haziran Bedzeğu - Temmuz Şışhe'nu - Ağustos Onığue - Eylül Çepıoğu - Ekim Şegoğu - Kasım Tığeğaze - Aralık
ADİGE'CE GÜNLER Blıpe - Pazartesi Ğubc - Salı Bereskejiy - Çarşamba Mefeku - Perşembe Bereskeşho - Cuma Mefezaku - Cumartesi Thaumaf - Pazar
ADİGE'CE RENKLER Yalij - Ela Fıjı - Beyaz Pl'ıjı - Kırmızı Şhunt'e - Mavi Thol'ı - Pembe Gojı - Sarı Şuıtse - Siyah Vutsışöe - Yeşil Yejaşö - Gri
ADİGE'CE SÖZLÜK
Acı - Dıcı |
Açlık - Neç |
Ağaç - Çığı |
Ağaçkakan - Phev'u |
Ağır - Vonyoğu |
Ağız - Je |
Ağlamak - Ğın |
Ağlaşmak - Zeteğen |
Ağrı - Vuzı |
Ahiret - Ahrat |
Aile - Vunağue |
Akağaç - Psey |
Akran - Zeleğu |
Akşam - Pçha |
Alçak - L'hançe |
Alfabe - Thıbze |
Alın - Nade |
Alışmak - Yesen |
Allah - Tha |
Almak - Şıten |
Alt - Ç'eğı |
Altın - Dıse |
Amca - Tateş |
Anahtar - Unçıbze |
Anlamak - Gurıon |
Anne - Nane |
Aptal - Ule |
Araba - Ku |
Arı - Bıje |
Arka - Ç'ıbı |
Armut - Kujı |
Aslan - Aslan |
Asmak - Pıl'en |
Aşağı - Yıhe |
Aşırmak - Tığon |
At - Şı |
At arabası - Şıkuı |
Ata binmek - Şı tesın |
Ateş - Maş'ö |
Ateş etmek - Vuen |
Atkı - Pşedelh |
Atlamak - Yıpçen |
Avlu kapısı - Kalapçe |
Avuç - Agu |
Ayak - L'ako |
Ayakkabı - Çök'e |
Aydınlık - Nefine |
Aygır - Hago |
Ayı - Mışe |
Ayna - Ğunce |
Az - Maçe |
Azıcık - Maçeded |
Azık - Deş'kın |
Azrail - Pseheh |
Baba - Tate |
Bacak - Lekonc'e |
Bağırmak - Kuvoen |
Bağırsak - Ç'etiy |
Bağlamak - Yephın |
Bahçe - Hate |
Bakmak - Yepl'ın |
Bal - Şövı |
Balık - Psejye |
Balta - Voşı |
Basmak - Tevuçön |
Baş - Şha |
Başak - Kotsışha |
Başlamak - Yeğejen |
Başörtüsü - Şhateho |
Başparmak - Ahombeşha |
Bataklık - Temen |
Baykuş - Kukumav |
Beddua etmek - Yebğın |
Beğenmek - Gurihen |
Beklemek - Yejen |
Ben - Serı |
Beyin - Şhak'uts |
Beyinsiz - Şhanıkue |
Bıçak - Şejye |
Bıkmak - Yezeşın |
Bırakmak - Vut'ıpşın |
Bıyık - Paç'e |
Biber - Şıbjiy |
Bilek-ayak - L'apşe |
Bilek-el - Apşe |
Bilmek - Şı'en |
Binmek - Tetıshan |
Birisi - Zıgorer |
Bit - Tse |
Bitki - Çır |
Biz - Terı |
Boğmak - Thalen |
Boy - I'eğağe |
Boyamak - Ğelen |
Boyun - Pşe |
Böbrek - Jejiy |
Böcek - Hace koce |
Böğür - Bığe |
Böğürtlen - Katsmargo |
Bu - Mır |
Bu şekilde - Moşteuv |
Bu taraf - Mıç'e |
Buğday - Kotsı |
Bulanık - Şörk |
Bulmak - Ğotın |
Bunak - Şharuğ |
Bunlar - Mıher |
Bura - Mıdeyir |
Burun - P'e |
Buzağı - Şıg'e |
Büyük - Yinı |
Büyümek - Yinıhun |
Cami - Meşıd |
Cani - Vuc'ago |
Cehennem - Cahanam |
Cennet - Jenet |
Cesur - I'ıhuj |
Ceviz - Deşko |
Cimri - Neyipsiy |
Civciv - Çetiyye |
Cömert - Tuacel |
Çakal - Beceş |
Çalılık - İhand |
Çam - Vostığay |
Çapa - Şuane |
Çay - Şay |
Çekiç - Vuate |
Çekirge - P'çav |
Çene - Japk |
Çiçek - Keğağe |
Çimen - Vuts |
Çivi - Ğuçın |
Çocuk - Sabiy |
Çok - Be |
Çorba - Sıtırıps |
Çörek - Haluğvone |
Çuval - Dzıvue |
Çürük - Şuğe |
Dal - Kutame |
Dalak - Çe |
Damar - L'ınfe |
Damat - Mal'kho |
Dana - Çemıç'e |
Dar - Zeju |
Darı - Fıgu |
Davul - Şontırıf |
Dayak atma - Vutının |
Dayı - Aneş |
Dede - Tatej |
Deli - Şhanıko |
Delikanlı - Nıbjıce |
Delmek - Ğonın |
Deri - Şöe |
Derin - Kuvı |
Deve - Mahtşa |
Devrilmek - Kıtegoreyen |
Diken - Pane |
Dikkatli olmak - Fesakın |
Dil - Bzegu |
Dilenci - Hedzago |
Dilimlemek - Bızın |
Dinlenmek - Yedeuın |
Dirsek - Anteğu |
Diş - Tse |
Diz - L'ekonce |
Dizkapağı - Hamdır |
Doğru - Zanc'e |
Dokunmak - Nesın |
Domates - Tomate |
Domuz - Ko |
Donmak - Şıtın |
Dökmek - Yigutın |
Dökülmek - Yitekun |
Dönmek - Ğezen |
Dudak - Upş'e |
Durmak - Kevuçün |
Dut - Markoçıh |
Dünür - Blağe |
Düşmek - Tefen |
Düşünmek - Gupşısen |
Düşürtmek - Yet'ırgun |
Eğik - Vufağe |
Eğitmek - Ğesen |
Eğri - Ontağe |
Ekmek - Haluvğ |
El - E |
Elek - Şıbz |
Elma - Mıarise |
Elti - Zenıseğu |
En - Şömbğoğe |
Enik - Hapani |
Enişte - Mal'ho |
Ense - Pşedak |
Erik - Kıptse |
Erkek çocuk - Ç'ale |
Erkek kardeş - Şı |
Esnemek - Jezeçeçın |
Eş - Şhağuse |
Eşek - Şıdı |
Et - Lı |
Etsuyu - Leps |
Fare - Tsığo |
Fasülye - Cenç |
Feryat etmek - Kuvoçıyin |
Fırın - Haku |
Gaz lambası - Vostığe |
Geçmek - Teç'ın |
Gelin - Nıse |
Gemi - Koha |
Geniş - Buhu |
Geveze - Guşıariy |
Gevşek - Lanle |
Geyik - Blane |
Gırtlak - Tıkıne |
Giyinmek - Zıfepen |
Göbek - Nıbe |
Göndermek - Yeğehın |
Görüşmek - Zereleğun |
Götürmek - Hın |
Göz - Ne |
Göz kapağı - Nap'e |
Gözlük - Neğunce |
Gözyaşı - Neps |
Gülmek - Guş'on |
Günah - Psegod |
Güve - Hun |
Güvercin - Tharko |
Hafta - Thamafe |
Hamur - Thaçü |
Hangi - Tarı |
Hangisi - Tatrer |
Hanım(eş) - Guaşe |
Hantal - Jaje |
Havlu - Nıaplec |
Hayvan - Blım |
Hırsız - Tırğago |
Hindi - Thaçet |
Hoca - Yefendi |
Horoz - Atak'e |
Ibrik - Kubığan |
Isırgan otu - Tsekal |
Isırmak - Yetsekan |
Islanmak - Vutsının |
Işıtmak - Ğenefın |
İç - Gots'ı |
İçki - Fade |
İğne - Maste |
İlik - Kuts'ı |
İliklemek - Ğeupçepçen |
İmrenmek - Yehopsen |
İnce - Psiğo |
İnek - Çemı |
İnsan - Tsıfı |
İplik - Udane |
İyi - Doğu |
Kaban - Cedıgu |
Kaburga - Tsağe |
Kaç defa - Thapşıre |
Kaç kişi - Nebğıre Thapş |
Kaç tane - Thapş |
Kaça - Sıt fediyz |
Kaçamak - P'aste |
Kadın - Şuzı |
Kafatası - Şhakupşh |
Kağnı - Çü'kuı |
Kahvaltı - Pıçedişheğu |
Kaldırmak - Atın |
Kalın - Uju |
Kalp - Gu |
Kapatmak - Ğepıten |
Kapı - Pı'çe |
Kaplan - K'aplan |
Kaplumbağa - Hadepçemıu |
Karaciğer - Ş'u |
Karga - Kole |
Karın - Nıbe |
Karınca - Hazegu |
Karışmak - Hegohın |
Karıştırmak - Zeheğegohın |
Karpuz - Hırbız |
Kartal - Bığej |
Kaşık - Cemışk |
Kaşımak - Yet'ehun |
Kaval - Sırıne |
Kavga etmek - Zezevon |
Kaybetmek - Ğegodın |
Kaymak - Şate |
Kaynana - Guaşe |
Kaynata - Pşı |
Kazan - Leğup |
Kazmak - Khet'ın |
Keçi - Pçenı |
Kedi - Çetıuv |
Keklik - Mezçet |
Kelebek - Kanğep'ıy |
Kemer - Bığırıph |
Kemik - Kupşha |
Kepçe - Belağe |
Kertenkele - Hamplıj |
Keskin - Çanı |
Kesmek - Pıvupçın |
Kıl - Ts'ı |
Kırlangıç - P'tsaşho |
Kırmak - Kuten |
Kısa - Ç'ak'o |
Kız çocuk - Pşaşe |
Kız kardeş - Şıp'hu |
Kızak - Ajj |
Kızdırmak - Ğegubjın |
Kızılcık - Saye |
Kızlar - Pşaşeher |
Kızmak - Gubjın |
Kibrit - Sırnik |
Kim - Het |
Kimdi - Hetığ |
Kimindi - Hetiyiyağ |
Kiminki - Hetyiyşua |
Kirli - Şüeyı |
Kirpi - Pıj |
Kirpik - Naptse |
Koç - T'ı |
Koklamak - Yepemın |
Kokmak - Mevıpun |
Kolaylaşmak - Ğepsınçen |
Koltuk altı - Blıgu |
Konuşmak - Zedeguşen |
Korkmak - Şınen |
Korkutmak - Ğeşınen |
Koşmak - Ç'en |
Kovan - Bjemate |
Koymak - Yilhan |
Koyun - Melı |
Koyun sütü - Melışe |
Kök - Lap'se |
Köpek - Ha |
Köstebek - Çınebiyneşü |
Kötü - Deyı |
Kulak - Thagume |
Kurban - Kurmen |
Kurt - Tığuj |
Kurulanmak - Zığeğuşın |
Kurumak - Ğuşın |
Kusmak - Kejın |
Kuş - Bızıv |
Kuzu - Şıne |
Kuzular - Şıneher |
Küçük kardeş - nehıc'e |
Kül tablası - Yığetekualh |
Küp - Koşın |
Küpe - Thag'umalh |
Kürek - Hantse |
Lahana - Kabaske |
Lamba - Vostığe |
Lezzet - Aş'üğe |
Lokma - Şelame |
Makas - Lenıste |
Manda - Psıçü |
Mantar - Hau |
Masa - Ane |
Maşa - Ade |
Melek - Melaıçe |
Meme - Bıdtsı |
Merdiven - Deg'oyape |
Meşe - Çıgay |
Mısır - Natıf |
Misafir - Haç'e |
Nasıl - Taşteu |
Ne - Sıd |
Ne kadar - Sıdfediyiz |
Ne zaman - Siduğe |
Nere - Tıde |
Nerede - Tıdeşı |
Neşelenmek - Çefin |
Neyin nesi - Sıdşüa |
Niçin - Sıda |
Nine - Nınej |
O - Arı |
O taraf - Adiç'e |
Ocak - Ğub'çe |
Oğlak - Çıtsı |
Oğul - Kue |
Oklava - Thaçüfı |
Okşamak - Aşıfen |
Okumak - Yecen |
Okutmak - Yeğecen |
Olta - Jelıy |
Omuz - Tame |
Onlar - Aher |
Ora - Adeyir |
Orta - Guzegu |
Oruç - Neçı |
Ot - Vutsı |
Oturmak - T'ısın |
Oturtmak - Ğet'ısın |
Oyuncak - Cegual'e |
Öldürmek - Ğel'en |
Ön - Yipe |
Öpmek - Yebevun |
Ördek - Psıçer |
Örnek almak - Tehın |
Örtmek - Tehon |
Örümcek - Bee |
Övünmek - Zığel'epen |
Pahalı - L'ap'e |
Para - Ahşe |
Parlak - Lıdı |
Parmak-ayak - L'akombe |
Pencere - Şhanığupç |
Perde - Şhanığupçuho |
Permek-el - A'hombe |
Peynir - Kuaye |
Peynir suyu - Kuayepsi |
Pipo - Lule |
Pire - Bjdze |
Pirinç - Pınc |
Pişman olmak - Ç'eğojın |
Pişmek - Jen |
Porsuk - Çık'u |
Puhu kuşu - Jıntıv |
Püskürtmek - Teğetsren |
Raf - Mec'ay |
Rahat - Gupsef |
Saç - Şhatsı |
Saçılmak - Tetekon |
Saçmak - Yetekohan |
Sağ - Jebğu |
Sağır - Degu |
Sağmak - K'eşın |
Sahur - Saraş |
Sakal - Jaç'e |
Saklanmak - Zeğebıl'ın |
Saksağan - Kanc |
Salatalık - Neşebeug |
Salıncak - Herine |
Sallanmak - Zığesısın |
Salyangoz - Tsırğ |
Saman - Voarze |
Sandalye - Phent'eg |
Sarılmak - Apl'yeşecın |
Sarımsak - Bıjınıf |
Sarışın - Sırıf |
Sarmak - Yeşeçın |
Satmak - Yeşen |
Savaşmak - Zevuen |
Saygı - Şhacafe |
Seçmek - Hehın |
Sen - Vorı |
Sepet - Mate |
Serçe - Pheşhaçebzıv |
Serçe parmak - A'hombetsıgu |
Serin - Çıatağe |
Sert - Pıhaşe |
Sevap - Pseape |
Sevinmek - Guş'uen |
Seyretmek - Yepl'ın |
Sıcak - Fabe |
Sığır - Bılım |
Sıkı - Pıte |
Sıkıcı - Vuzğepen |
Sırt - Thıtse |
Sıvamak - Ç'eyen |
Silkelemek - Vuthıpçın |
Sinek - Badze |
Sinirlenmek - Gubjın |
Sivrisinek - Arğoy |
Siz - Sörı |
Soba - Haku |
Sofra - Aane |
Soğan - Bıjın |
Soğuk - Ç'ıa |
Sol - Semegu |
Solucan - Marko |
Son - Vuhıpe |
Sopa - Beşş |
Soyisim - L'ek'uatse |
Soymak - Vukobzın |
Soyunmak - Zıt'eçın |
Söğüt - Ptsel'ı |
Sökülmek - T'epın |
Söndürmek - Ğeg'osen |
Söylemek - Uen |
Su - Psı |
Susamak - Psıfal'e |
Sümük - Peşın |
Süpürge - Phençıphe |
Süpürmek - Phenç'ın |
Süt - Şe |
Süzmek - Zın |
Şahin - Bğaşho |
Şeftali - Kıtse |
Şeker - Şevşuğu |
Şımarmak - Sıç'eyen |
Şişe - Beşreb |
Şişman - Pışerı |
Şu - Morı |
Şu taraf - Modiç'e |
Şunlar - Moher |
Şura - Modeyir |
Tabak - Lağe |
Tarak - Maje |
Taramak - Jın |
Taş - Mıjö |
Tatlı - Aş'ü |
Tavşan - Thagumeçeh |
Tavuk - Çetı |
Tavuk çorbası - Çetıpsı |
Tavuk eti - Çetıl |
Temiz - Kabze |
Ter - Pçant'e |
Tereyağ - Tuhu |
Tesbih - Nemazşığe |
Testere - Phehı |
Tırnak-ayak - L'ebjane |
Tırnak-el - Abjane |
Tırpan - Şemec |
Tok - Nıbeyiz |
Topaç - Çıne |
Toplamak - Ğoyın |
Toplantı - Zehes |
Tutmak - Vubıtın |
Tuz - Şığu |
Tuzlu - Şıvuğe |
Tuzsuz - Mışıvu |
Tüy - Tsı |
Ucuz - Pıvut |
Uç - ts'p'e |
Un - Hacığe |
Unutkan - Şuğupşag'u |
Uyuklamak - Heşıç'ıyen |
Uzak - Çıje |
Uzun - Ç'ehı |
Ürkütmek - Ğeşten |
Üst - Çı'u |
Üzüm - Sane |
Vurmak - Yevon |
Yağ - Dağe |
Yakın - Blağe |
Yaklaşmak - Yegol'en |
Yakmak - Ğestın |
Yalamak - Yebzeyn |
Yalan söylemek - Bts'ı vusın |
Yalınayak - I'amts'e |
Yan - Nezı |
Yanık - Sıtığe |
Yanmak - Sıtın |
Yapmak - Ş'ın |
Yaralamak - Vuen |
Yaramaz - Bızace |
Yastık - Şhante |
Yaşamak - Psevun |
Yatak - P'e |
Yatmak - Ğol'ın |
Yazmak - Tıhın |
Yemek - Deşhın |
Yemek yapmak - Pşerıhın |
Yemek yemek - Şıken |
Yemin - Thaon |
Yeni - Ç'e |
Yere düşmek - Tefen |
Yetersiz - Yimuk'e |
Yetişmek - I'ıasın |
Yıkamak - Ğıç'en |
Yıkanmak - Zığepsk'ın |
Yırtmak - Zeethın |
Yoğurt - Şıhıvu |
Yolculuk etmek - Zeg'on |
Yolmak - Vuçünthen |
Yorgan - Çıh'an |
Yumurta - Çenç'e |
Yumuşak - Şab'e |
Yuvarlak - Huraye |
Yüksek - I'ağe |
Yün - Tsı |
Yüz - Nap'e |
Yüzük - Al'ın |
Zayıf - Vodı |
Zekat - Zeçat |
Zincir - Pşehu |
Zor - K'in |
Zurna - Nakır |
(Not: Bu bilgileri gönderen kişi kaynağını belirtmemiştir. Eserin sahibi veya kaynağı bilenler bilgi verebilirlerse siteye eklemek istiyoruz.)
|
|
|
|
|
|
|
Biga Cihadiye Köyü Kalkındırma Derneği
|
|
/Root/active_user: 3 /Root/total_user : 420298
|
|
Neticaret® |
|
|